Doen boeddhisten aan afgoderij?

 

Soms lijkt het misschien zo, maar het antwoord is nee.

Een brok klei, brons of jade is niet het object van het respect en verering van boeddhisten. Als boeddhisten neerbuigen voor afbeeldingen van Boeddha, herinneren we ons de eigenschappen van de verlichte wezens. We respecteren hun onbevooroordeelde liefde en mededogen, vrijgevigheid, geduld, deugdzaamheid, enthousiaste volharding, concentratie en wijsheid. Het beeld of de schildering herinnert ons aan de eigenschappen van de Boeddha en we buigen voor die eigenschappen, niet voor de klei.

Daarnaast is de Boeddha ook geen God; maar hij of zij vertegenwoordigt een soort eindstadium van de evolutie, door alle positieve eigenschappen (zoals wijsheid en compassie) te maximaliseren, en alle negatieve eigenschappen (zoals boosheid, gehechtheid en onwetendheid) uit de geest te verwijderen.

De Boeddha zei voor hij zijn lichaam verliet: "Als ik er straks niet meer ben, kun je afbeeldingen van mij beschouwen als mijn vertegenwoordigers". We hoeven zelfs geen beeld voor ons te hebben om de boeddha's en hun eigenschappen te respecteren en ervoor neer te buigen. Het 'beeld' kan zich ook gewoon in je eigen geest bevinden.

Als we bijvoorbeeld ver weg zijn van onze familie, dan denken we liefdevol aan hen. Maar we hebben ook graag een foto van hen om ze beter te herinneren. Als we naar een foto kijken en liefde voelen voor onze familie, dan hebben we niet het papier en de inkt lief. De foto versterkt alleen ons geheugen. Met een beeld of schildering van Boeddha is het precies hetzelfde.

Door respect te tonen voor de boeddha’s en hun eigenschappen worden we geïnspireerd om deze buitengewone eigenschappen zelf te ontwikkelen. Als we ons de liefdevolle vriendelijkheid en wijsheid van de boeddha's als voorbeeld stellen, dan streven we ernaar te worden zoals zij.

In het Tibetaans boeddhisme worden boeddhabeelden traditioneel gevuld (vooral met mantra's) en gezegend. Je kunt eventueel je eigen boeddhabeeld laten vullen en zegenen via het Maitreya Instituut Loenen.

 

"Alle elementen van een Tibetaanse religieuze schildering hebben een symbolische waarde. Deze symbolen dienen als hulpmiddel om innerlijke kwaliteiten op het spirituele pad te ontwikkelen. De boeddha-afbeeldingen zelf worden beschouwd als voorstellingen van specifieke aspecten van de verlichting. Manjushri bijvoorbeeld belichaamt wijsheid en Avalokiteshvara belichaamt mededogen. Respectvol zijn tegenover zulke boeddha-afbeeldingen heeft daarom het effect van respect bewijzen aan wijsheid en mededogen, wat op zijn beurt weer als bron van inspiratie werkt om zelf deze kwaliteiten te ontwikkelen."
Zijne heiligheid de 14e Dalai Lama (van het voorwoord van 'Mystical Arts of Tibet').